Felieton PAPA: Pułapka uogólnień

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy gra, a jej wolontariusze pojawią się na ulicach. Tymczasem w Limanowej-Sowlinach proboszcz zabronił im kwestowania na terenie kościelnym, powołując się na kontrowersyjny obraz sprzed lat. PAPA stawia pytania o różnorodność podejść do dobroczynności i rolę kościoła w społeczeństwie. Czy słuszne jest generalizowanie na podstawie pojedynczych incydentów? Jakie przesłanie płynie do młodych wolontariuszy, którzy chcą pomagać?

W dniu, w którym felieton ten się ukaże będzie grała, po raz kolejny, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Wolontariusze z puszkami pojawią się na ulicach polskich miast licząc na hojność przechodniów. Jak zawsze przy tej okazji odbędzie się także gorąca dyskusja na temat wyższości takiej czy innej zbiórki publicznej nad inną. A może po prostu przyjmiemy, że mamy prawo do różnych poglądów w  tej kwestii. WOŚP jest inny niż Szlachetna Paczka, czy zbiórki organizowane przez Caritas. We wszystkich tych zbiórkach ważne jest co innego – potęga społeczeństwa. Grosze składają się na złote, złote na tysiące, tysiące na miliony. Tego, kto da nie ubędzie, a dobre efekty będą trwały długo – tak na oddziałach szpitalnych jak i w ubogim domu do którego trafiła pralka, ułatwiając codzienne życie, czy w ośrodkach dla terminalnie chorych prowadzonych przez Caritas. 

W 2021 r jeden z użytkowników Allegro wystawił na rzecz zbiórki dla WOŚP wydruk z "Matką Boską Kermitowską". Obraz przedstawiał Madonnę, która w objęciach nie trzymała małego Jezusa. Na jej kolanach pojawił się za to Kermit Żaba, fikcyjna postać występującą m.in. w "Ulicy Sezamkowej. Po nagłośnieniu sprawy przez media aukcja została zamknięta, nikt nie zakupił obrazu. W 2024 r proboszcz parafii w Sowlinach wraz z radą parafialną przypominając o tym wydarzeniu poinformował w trakcie ogłoszeń parafialnych, że nie życzy sobie, by wolontariusze WOŚP kwestowali na terenie kościelnym. 

Jest rzeczą oczywistą, że gospodarzem każdego kościoła wraz z otaczającym terenem jest proboszcz. Oczywiste jest także, iż postawy księży wobec WOŚP są różne – i mają prawo takie być, tak samo, jak w społeczeństwie. Dlatego tak samo, jak ksiądz może przekazać tacę z niedzielnych mszy na Orkiestrę, tak samo może nie wpuścić wolontariuszy na teren kościelny. 

Porównaj Limanową dawniej i dziś (INTERAKTYWNE ZDJĘCIA) Pracownicy szpitala z odznaczeniami (ZDJĘCIA)

W tej sytuacji zgrzyta coś innego. Wykorzystanie pretekstu. Jednostkowa sytuacja sprzed lat stała się dla gospodarza sowlińskiej parafii wytłumaczeniem dla przegonienia dzieciaków sprzed kościelnych drzwi. A to przecież z nauki Kościoła wynika zakaz generalizowania. To, że (przepraszam) łysy jest idiotą, nie oznacza, że wszyscy łysi nimi są. To, że w kościele zdarzały się fatalne historie spowodowane konkretnymi czynami przestępców w sutannach nie oznacza, że należy potępiać wszystkich księży. Niekompetentny lekarz nie sprawia, że przestajemy się leczyć, tak jak niezgodna z prawem decyzja urzędnika nie może skutkować tym, że zlikwidujemy wszystkie urzędy. 

Głupotę należy nazywać głupotą. Ten, co zawalił, powinien być upomniany, tak aby wiedział, że jego zachowanie winno się zmienić. Takie wymagania mam zwłaszcza wobec pasterzy Kościoła Katolickiego, którego jestem członkiem. Przez lata w mojej parafii byli różni proboszczowie i księża wikariusze. I tacy, o których do dnia dzisiejszego, pomimo słusznego już wieku, myślę bardzo często i to z sentymentem, gdyż naprawdę byli księżmi z powołania, ale i tacy, którzy, jak sądzę, do stanu duchownego trafili z przypadku, czy może, mówiąc nawet więcej, z przyczyn merkantylnych. I co z tego ma wynikać poza stwierdzeniem, że księża, jak ludzie, są różni? Czy nie słusznie byłbym napomniany, gdybym, powołując się jednostkowy przykład z przeszłości orzekł, że (wszyscy) księża np. … mają problem z alkoholem.

Myślę o tych dzieciakach, którzy mieszkają w Sowlinach, chodzą do tutejszego kościoła i zgłosili się na wolontariuszy Orkiestry. Co działo się w ich sercach w tą niedzielę, kiedy usłyszeli ten fragment ogłoszeń parafialnych. W jakiś sposób wrzucono ich entuzjazm, ich chęć pomocy w wir sporów, które nie powinny być ich udziałem.  Pamiętam z lat młodości jak bardzo denerwowały mnie uwagi dorosłych skierowane wobec nas, ówczesnych dzieci, czy młodzieży, w stylu „ach, ta dzisiejsza młodzież” (z dodatkiem „za moich czasów……”) w każdym przypadku, kiedy jakiś nastoletni dureń w hormonalnym uniesieniu zrobił jakąś idiotyczną rzecz. Mam wrażenie, że wielu młodych ludzi z naszej okolicy w ostatnim tygodniu poczuło się tak samo.

Mam raczej pewność, że nauka którą z tego doświadczenia wyciągną, nie będzie korzystna. I to nie dla nich, a bardziej dla nas.