Filmoteka sądecka (22): Epizody grybowsko-ryterskie

W latach siedemdziesiątych filmowcy dość często wybierali sądeckie plenery na kręcenie zdjęć do dzieł kinowych lub telewizyjnych. Pamiętacie polsko-węgierski serial wojenny pt. „Trzecia granica”?

Całkiem udane przedsięwzięcie w reżyserii Wojciecha Solarza na podstawie scenariusza znanego pisarza Adama Bahdaja. Akcja toczy się w czasie II wojny światowej, bohaterami są kurierzy i przewodnicy, odcinek 1 pt. „Zbójnicka droga” powstał w Piwnicznej, Kosarzyskach i okolicy, w roli głównej jako Andrzej Bukowian występował Andrzej Wasilewicz, skądinąd najbardziej zapamiętany jako filmowy mąż młodziutkiej Anny Dymnej w „Nie ma mocnych” i „Kochaj albo rzuć”.

W innym serialu „Znaki szczególne” (1976) Romana Załuskiego, Bronisław Cieślak (jako inżynier Zawada), w pierwszym odcinku pt. „Podejrzany” wysiada z autobusu PKS (niebieskiego „ogórka”) na grybowskim rynku, wchodzi do jednego ze sklepów… Zdjęcia kręcono też na cmentarzu w Grybowie. Kilka lat wcześniej Marek Wortman przygotował dla TVP „Opowieść” (48 min.) według opowiadania Marka Nowakowskiego pod tym samym tytułem. Oto Mietek (Lech Łotocki), młody mężczyzna usiłuje, rozpocząć nowy etap życia w małym miasteczku, czyli w… Starym Sączu. W filmie towarzyszą mu Bronisław Płotnicki, Ryszarda Hanin i Wacław Kowalski.

Miasto księżnej Kingi od dawna ma jakiś magnes przyciągający ekipy filmowe. O „Wakacjach z Madonną” (Filmoteka sądecka nr 5) już wspominałem. W 1988 r. powstawała tu „Gwiazda Piołun” (reżyseria Henryk Kluba, scenariusz Władysław Terlecki), intrygujące studium dezintegracji Witkacego (Tadeusz Huk) w ostatnich dniach jego życia, z udziałem sądeckiej aktorki Zofii Rysiówny, Leona Niemczyka, Zdzisława Kozienia.

Wnętrza domu handlowego Merkury i sądeckie ulice w zimowej scenerii dostrzeżemy w filmie „Inna” (1976) Anny Sokołowskiej według powieści Ireny Jurgielewiczowej, opowiadającej o 15-letniej Dance (Barbara Bartyńska) z domu dziecka w stolicy, którą na okres świąt rodzina Pietrzaków zaprosiła do górskiej miejscowości. Sięgnijmy wreszcie do filmu o randze europejskiej, nagrodzonego m.in. w Cannes „Podwójnego życie Weroniki” (1991) Krzysztofa Kieślowskiego: główna bohaterka (Irène Jacob) w czasie jazdy pociągiem ogląda (z mostu kolejowego) panoramę Grybowa, są też epizody ze Starego Sącza.

Współcześnie jeden z 13 odcinków serialu sensacyjnego „Odwróceni”, opowiadającego o policjantach-gangsterach, reżyser Jan Holoubek (syn znanego aktora Gustawa), osadził w realiach Zakładu Karnego w Nowym Sączu (zdjęcia kręcono w sierpniu 2006 r.). Małgorzata Foremniak (żona gangstera) za murami sądeckiego więzienia, w sali widzeń, odwiedzała kochankę (Alicję Dąbrowską) swego partnera Blachy (Roberta Więckiewicza). Do ról strażniczek więziennych doproszono panie zatrudnione w Zakładzie Karnym, m.in. księgową. W rewanżu za udostępnienie obiektów więziennych i udzieloną pomoc producent filmu ufundował 42-calowy telewizor plazmowy. Małgorzata Foremniak dziękując dyrektorowi ppłk. Tadeuszowi Chruślickiemu wpisała do księgi pamiątkowej adnotację: „Na pamiątkę mojej najkrótszej odsiadki w N. Sączu...”

W Krynicy-Zdroju (hotel „Krynica”, restauracja „Domek w Dolinie”, stok Jaworzyny, deptak, pensjonat „Małopolanka”) oraz w Nowym Sączu, gdzie ratusz zamieniono na gmach sądowy, powstał odcinek nr 7 serialu „Prawo Agaty” (2013) z udziałem m.in. Agnieszki Dygant. Bodaj najpełniej sądeckie plenery zabłysły w głośnym thrillerze wojennym „Obława” (2012) Marcina Krzyształowicza, z fabułą (heroizm, intryga i zdrada) wpisaną w lasy Beskidu Sądeckiego. Partyzant kapral Wydra (Marcin Dorociński) zmaga się nie tylko z Niemcami i polskimi zdrajcami, ale także z własną przeszłością. Ukrywający się w leśnej głuszy oddział Armii Krajowej „Maka” rzeczywiście działał podczas II wojny w gminach Korzenna i Gródek n. Dunajcem. Na ekranie występują: Maciej Stuhr (przyjaciel-konfident), Sonia Bohosiewicz, Weronika Rosati. Zdjęcia powstały w Rytrze, Roztoce Ryterskiej i Starym Sączu przy współpracy z nadleśnictwem Piwniczna.

Nowy i Stary Sącz czy też Krynica lub Muszyna nadal jednak czekają na „swój” film (serial), który byłby w całości, od początku do końca, osadzony w tutejszych realiach, tak jak Sandomierz ma swojego „Ojca Mateusza”, nie wspominając już o znakomitej promocji miast wybranych na miejsce akcji np. w światowych hitach Woody Allena „Vicky Cristina Barcelona”, „O północy w Paryżu” i „Zakochani w Rzymie”. Kiedyś Kraków zapraszał Allena, aby jego następny film powstał właśnie tam. Wabikiem miała być jego znajomość i uwielbienie dla twórczości noblistki Wisławy Szymborskiej. „Cudowne miasto!” – odpowiedział reżyser i zażądał 10-15 mln dolarów…