'Betonowe straszydło należało zburzyć'

- Betonowe straszydło zwane pomnikiem „Wdzięczności Armii Czerwonej” należało zburzyć - twierdzi burmistrz Limanowej. Jak wskazują władze miasta, o staraniach podjętych by zlikwidować obelisk, strona rosyjska wiedziała już od 2012 roku, jednak dotąd nie zabierała w tej sprawie głosu.

Wyburzenie odbyło się zgodnie z prawem, dlatego samorząd jest zdziwiony postawą rosyjskiego MSZ.

Jak informowaliśmy wczoraj, Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej jest oburzone wyburzeniem limanowskiego pomnika 'Wdzięczności Armii Czerwonej'. Strona rosyjska domaga się wyjaśnień od polskiego rządu, ponieważ działania limanowskiego samorządu w Moskwie widziane są jako „świętokradztwo i akt wandalizmu”, a także chęć wywołania „wojny pomników”.

Władze Limanowej nie kryją jednak zaskoczenia reakcją Rosji. Jak wynika z korespondencji pomiędzy burmistrzem Władysławem Biedą, a sekretarzem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, strona rosyjska o zamiarach wyburzenia pomnika była informowana od 20 lutego 2012 roku.

- W odpowiedzi na wniosek dotyczący prośby o zaopiniowanie podjętej przez Radę Miasta inicjatywy rozbiórki „Pomnika Wdzięczności i Braterstwa Armii Sowieckiej” w Limanowej, spowodowanej pogarszającym się stanem zachowania powyższego upamiętnienia, jak również koniecznością ukończenia prac rewitalizacyjnych Parku Miejskiego, na którego terenie pomnik jest usytuowany, chciałbym uprzejmie poinformować, iż Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa po wnikliwym zapoznaniu się z przesłaną dokumentacją przychyla się do prośby i pozytywnie opiniuje likwidację powyższego upamiętnienia - pisał przed dwoma laty sekretarz Rady OPWiM, dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert w piśmie do burmistrza Władysława Biedy. - Równocześnie uprzejmie informuję, iż z uwagi na brak odpowiedzi strony rosyjskiej na pismo Rady OPWiM z dn. 20 lutego, Rada w dniu dzisiejszym (6 września 2012 roku – przyp. red.) wystosowała stosowne pismo z informacją o stanowisku Rady OPWiM w powyższej sprawie.

Zdaniem Władysława Biedy, rozbiórka zniszczonego pomnika była koniecznością, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej nie powinno oburzać się na działania z tym związane.

- My postępujemy zgodnie z polskim prawem. Uzyskaliśmy zgodę na rozbiórkę pomnika od Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie oraz Starostwa Powiatowego w Limanowej - wylicza Władysław Bieda. - Jeśli jest gdzieś problem, to leży on raczej po stronie rosyjskiej, która w żaden sposób nie ustosunkowała się do pisma w rzeczonej sprawie z dnia 20 lutego 2012 roku oraz do pisma z dnia 6 września 2012 roku, o czym Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa nas poinformowała w swoim wystąpieniu.

Jak dodaje burmistrz Władysław Bieda, w Limanowej szanowane są bez wyjątku wszystkie miejsca pochówku. - Limanowa nie wojuje z grobami, my szanujemy mogiły poległych na naszej ziemi, kimkolwiek by byli - mówi burmistrz. - Proszę odwiedzić cmentarz na Jabłońcu i zobaczyć, w jakim poszanowaniu spoczywa tu 236 żołnierzy i partyzantów radzieckich, których zwłoki w latach 1947-1948 ekshumowano i przewieziono tutaj z całego powiatu limanowskiego - zwraca uwagę burmistrz. - Natomiast betonowe straszydło zwane pomnikiem „Wdzięczności Armii Czerwonej” należało zburzyć.


Przypomnijmy, że zniszczony obelisk szpecił wizerunek Parku Miejskiego od dawna. Uchwałę o likwidacji pomnika Rada Miasta Limanowa podjęła już pod koniec 2012 roku, był to jednak dopiero początek długiej drogi. Pomnik figurował bowiem w „Wykazie miejsc pamięci rosyjskich (radzieckich) obrońców ojczyzny poległych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej” oraz w „Wykazie obiektów poświęconych Armii Czerwonej”. 25 czerwca tego roku pracownicy Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Limanowej przystąpili do jego rozbiórki. 

Pomnik „Wdzięczności Armii Czerwonej” (Pomnik Wdzięczności i Braterstwa Armii Sowieckiej) wykonany został na zlecenie przez limanowskiego kamieniarza Władysława Wondrę według projektu architekta Zbigniewa Gondka. Pierwotnie pomnik zlokalizowany był w centrum miasta, jednak pod koniec lat 60-tych nastąpiła przebudowa limanowskiego rynku i pomnik został przeniesiony do Parku Miejskiego, w sąsiedztwie Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej, gdzie stoi do dnia dzisiejszego.

Obelisk ma około 6 metrów wysokości i zlokalizowany jest na placu o powierzchni około 150 m2, utwardzonym płytkami betonowymi. Obecny wygląd pomnika nie przypomina pierwotnego wzoru, gdyż zarówno płaskorzeźba, jak i napisy na przestrzeni lat zostały niszczone, a pomnik zdewastowany.

Pierwotnie płaskorzeźba przedstawiała żołnierza radzieckiego z dziewczynką, w towarzystwie górnika i górala w stroju regionalnym. Mosiężne litery głosiły 'wieczystą' ze Związkiem Radzieckim, jednak jeszcze w latach 50-tych skradziono trzy pierwsze litery tego wyrazu, co sprawiło że wymowa napisu była dosyć zabawna. 


Nowacka: reforma edukacji wejdzie do szkół podstawowych w 2026 r., a do średnich w 2027 r. Jak działają soczewki kontaktowe? Budowa, mechanizm i zastosowanie