Poniedziałek Wielkanocny, czyli Śmigus – Dyngus
W nocy z Wielkiej Niedzieli na Poniedziałek Przewodni - chłopcy (kawalerka) przebrani w tzw. dziadowskie stroje tj. podarte spodnie, stare buty, kapelusze ze słomy, rozpoczynali figle i psoty.
Polegały one na smarowaniu szyb w oknach, malowaniu bram czarną farbą lub wapnem, rozbieraniem wozów konnych i innych urządzeń rolniczych, układaniu kamieni na drogach. Nie może obejść się również bez wody. Dawniej 'despeciarze' zaciągali maszyny rolnicze do strumieni, zalewali wodą mieszkania, wsypywali sieczkę do studni.
W świąteczny poniedziałek wcześnie rano odbywa się również poświęcanie pól wodą święconą. Robią to sami gospodarze. Zabierają z sobą również krzyżyki zrobione z poświęconej palmy. Krzyżyk zrobiony jest z gałązki wierzbowej, w której wywiercony jest otwór. Jako ramię służy trzcina wodna. Tak zrobione krzyżyki gospodarze wtykają w 'każde stajonko' czyli zagon. Krzyżyki te mają za zadanie chronić pola od klęsk żywiołowych. W formie szczątkowej przetrwał również 'zwyczaj chodzenia po dyngusie'. Kawalerowie idą w gościnę do domów gdzie mieszkają panny na wydaniu, robiąc sobie 'szansę'. Ofiarą Wielkanocnego oblewania padają niezamężne dziewczęta, które 'bronią się' energicznie i hałaśliwie. W rzeczywistości jednak są zadowolone, bo dziewczyna nieoblana wodą może czuć się niedowartościowana.
Niewyjaśnione jest skąd wziął się początek lanego poniedziałku. Jędrzej Kitowicz wywodzi go z Jerozolimy 'gdzie schodzących się i rozmawiających o zmartwychwstaniu Chrystusowym Żydzi wodą z okien oblewali dla rozpędzenia z kupy i przytłumienia takowych powieści'. Z kolei Łukasz Gołębiowski w swojej książce 'Gry i zabawy' twierdzi, że początek oblewania wziął się od wprowadzenia 'wiary świętej do Polski, a szczególniej do Litwy, kiedy, nie mogąc wielkiej liczby przychodzących chrzcić pojedynczo, napędzali tłumy do wody i w niej nurzali, albo stojących na brzegu tąż wodą skraplali'.
Zapewne jednak obydwaj autorzy nie mają racji, bowiem w prawosławnych czasach głęboko wierzono w oczyszczającą moc wody. Kościół, wprowadzając jej święcenie, tylko usankcjonował ten zwyczaj. Dzisiejsza nazwa śmigus - dyngus to nic innego jak połączenie dwóch obrządków wielkanocnych. Zaginął już zupełnie zwyczaj dyngowania, czyli chodzenia z życzeniami od domu do domu, śpiewania zabawnych piosenek i wygłaszania oracji.
Wielkanoc to święta radosne. Jego obrzędy dzisiaj dużo skromniejsze. Dbajmy przynajmniej o to, by radosny duch świąt pozostawał taki sam jak dawniej.
Tadeusz Mędzelowski
Może Cię zaciekawić
Hill Climb Limanowa 2025 – pierwszy dzień ścigania za nami. Rożalski najszybszy w GSMP. Merli na treningu ze średnią 171 km/h
Wyniki końcowe GSMP – Grzegorz Rożalski liderem W Górskich Samochodowych Mistrzostwach Polski (GSMP) najlepszy czas dnia (suma czasów z dwóch&...
Czytaj więcejW Monitorze Polskim postanowienie marszałka Sejmu ws. zwołania Zgromadzenia Narodowego
W II turze wyborów prezydenckich, popierany przez PiS Karol Nawrocki, zdobywając 50,89 proc. głosów, pokonał kandydata KO Rafała Trzaskowskiego,...
Czytaj więcejAwaria zarządzania ruchem lotniczym w Polsce
- Dzisiaj rano doszło do awarii, której przyczyny ustalamy. Włączony został system zapasowy. Wdrożone zostały procedury awaryjne. Liczba operac...
Czytaj więcejDziś w kraju prawie 100 manifestacji, w tym pikiety Konfederacji pod hasłem „Stop imigracji!”
„Na dzień 19 lipca br. na terenie kraju zgłoszonych zostało blisko 100 zgromadzeń publicznych z udziałem tysięcy uczestników, a to oznacza, �...
Czytaj więcejSport
Michał Probierz zrezygnował z funkcji selekcjonera piłkarskiej reprezentacji Polski
"Doszedłem do wniosku, że w obecnej sytuacji najlepszą decyzją dla dobra drużyny narodowej będzie moja rezygnacja ze stanowiska selekcjonera" - ...
Czytaj więcejSukces Limanowskiej Grupy Rowerowej na L’Étape Poland by Tour de France 2025
Mateusz Dyrek na podium – drugie miejsce w klasyfikacji generalnej Największy sukces podczas tegorocznej edycji odniósł Mateusz Dyrek, któ...
Czytaj więcejKlaudia Zwolińska z brązowym medalem Mistrzostw Świata!
Pochodząca z Kłodnego (gmina Limanowa) Klaudia Zwolińska zdobyła przed chwilą brązowy w Mistrzostwach Świata w kajakarstwie górskim (K1) ...
Czytaj więcejWiększość nie wypełnia zaleceń odnośnie aktywności fizycznej
Na jego podstawie można stwierdzić, że ćwiczą przede wszystkim ludzie młodzi, z przewagą mężczyzn, osoby pracujące, z miast powyżej 200 tys...
Czytaj więcejPozostałe
Wyścig Górski w Limanowej: na starcie ostatecznie 115 kierowców
W wyścigach górskich piątek to intensywny, ostatni dzień przygotowań do rozpoczynających się w sobotę podjazdów treningowych i wyścigowych. ...
Czytaj więcejRenta wdowia: pamiętaj o ważnym terminie!
Do tej pory w Małopolsce do ZUS wpłynęło 85,8 tys. wniosków, w całym kraju ponad 1 mln. Renta wdowia to możliwość łączenia wypłaty własn...
Czytaj więcejSilny deszcz z burzami
Obowiązuje: Od: 17 lipca 2025 r., godz. 03:00Do: 18 lipca 2025 r., godz. 00:00Prawdopodobieństwo wystąpienia: 75 procent Przebieg ...
Czytaj więcejWyścig Górski Limanowa 2025: rekordowa liczba zgłoszeń!
Międzynarodowa ranga wydarzenia Zawody rozgrywane w dniach 18–20 lipca będą: - Rundą FIA EHC – Mistrzostw Europy FIA w Wyścigach Górskich,...
Czytaj więcej- Hill Climb Limanowa 2025 – pierwszy dzień ścigania za nami. Rożalski najszybszy w GSMP. Merli na treningu ze średnią 171 km/h
- W Monitorze Polskim postanowienie marszałka Sejmu ws. zwołania Zgromadzenia Narodowego
- Awaria zarządzania ruchem lotniczym w Polsce
- Dziś w kraju prawie 100 manifestacji, w tym pikiety Konfederacji pod hasłem „Stop imigracji!”
- W nocy poderwano lotnictwo a systemy postawiono w stan najwyższej gotowości
Komentarze (0)