Nowosądeckie wybory w wolnej Polsce
Przed nami dziewiąte wybory parlamentarne w wolnej Polsce. Wybierzemy Sejm VIII kadencji i Senat IX kadencji. Różnica w numeracji wynika z tego, że w pełni demokratyczny system wyborczy do polskiego parlamentu funkcjonuje od 1991.
Wybory tzw. kontraktowe w 1989 przeprowadzono według ordynacji ustalonej przy Okrągłym Stole: do Senatu wybory wolne, do Sejmu – w ograniczonym zakresie, przy zachowaniu dominacji PZPR i jej satelitów; głosowanie wówczas, niosące przełom ustrojowy, miało charakter plebiscytowy (przeciwko ówczesnej władzy).
Wybory w naszym regionie przeprowadzane są w okręgu wyborczym w granicach (z małymi korektami) byłego województwa nowosądeckiego. W ciągu minionych lat okręg zmieniał swe numery (64, 32, 28 i obecnie 14). Do 2011 wybieraliśmy 9 posłów, następnie 10. Uprawnionych do głosowania jest ponad 600 tys. obywateli.
Od 2011 wybory do Senatu podzielono na dwa okręgi: „nasz”, czyli miasto i powiat Nowy Sącz oraz powiat gorlicki (początkowo nr 13, obecnie nr 37) z ponad 310 tys. uprawnionymi do głosowania mieszkańcami i „podhalański” – powiaty limanowski, nowotarski i tatrzański (nr 36). Obowiązuje w nich formuła jednomandatowa: jeden senator na jeden okręg.
Analiza wyników wyborczych i nazwisk kandydatów pokazuje głębokie przemiany w polskiej (i sądeckiej) demokracji w minionym ćwierćwieczu. Celowo do niniejszej publikacji dołączamy rozszyfrowania skrótów partii i komitetów wyborczych, bo – śmiem twierdzić – większość czytelników, zwłaszcza z młodszego pokolenia, miałaby kłopoty z identyfikacją tych ugrupowań, o których dawno już ślad przepadł np. KdR, NP, PL, POC, SLCh, UChS etc. Któż tu, z okręgu nowosądeckiego, nie stawał w szranki wyborcze! Same tuzy. Smaku zwycięstwa (1991) i porażki (1993) zaznał późniejszy prezydent RP Lech Kaczyński, także nie od razu weszli do Sejmu: Andrzej Szkaradek, Stanisław Kogut, Wiesław Janczyk, Anna Paluch, czy późniejszy minister i senator Bogdan Klich z Krakowa. Mandaty poselskie czy senatorskie nie są dożywotnie: przegrywali ponowne wybory Józef Jungiewicz, Krzysztof Pawłowski, Andrzej Chronowski i Kazimierz Sas.
Nie spełniły się ambicje parlamentarne tak znanym sądeczanom jak np. Kazimierz Pazgan, prof. Józef Lipiec, Jan Golonka (późniejszy starosta), Zofia Pieczkowska (późniejsza wiceprezydent miasta) czy wojewodowie Marek Oleksiński, Wiktor Sowa, Józef Antoni Wiktor. Mimo czterokrotnego startu (z niezłymi wynikami) nie zdobył mandatu ludowiec Mieczysław Kiełbasa z Lipnicy Wielkiej. Pechowiec, raz wyprzedził go startujący przebojem z 10. miejsca na liście 33-letni wówczas chłop z Moszczenicy Niżnej Stanisław Pasoń, to znów – Bronisław Dutka.
Preferująca silniejsze partie metoda d’Hondta i nieubłagane progi wyborcze płatały wyborcze figle: kandydaci z kilkunastotysięcznym poparciem przegrywali rywalizację (np. Zygmunt Berdychowski – blisko 14 tys. głosów w 1993), a inni, gromadzący zaledwie kilka tysięcy głosów, wchodzili do Sejmu bez problemu (np. Stanisław Jarmoliński – ok. 3 tys. w 2001).
Ryszardowi Nowakowi brakło zaledwie 60 głosów, aby przedłużyć pobyt w Sejmie na kolejną kadencję (2005), być może nie decydowałby się za rok ubiegać o prezydenturę w sądeckim magistracie. Na zmianie barw – z PiS na PO – skorzystał gorliczanin Witold Kochan, który potem, po zwycięstwie w wyborach na burmistrza miasta nad Ropą, złożył mandat na rzecz samorządowej posady, pewnie w myśl twierdzenia, że „lepiej być pierwszym w gminie, niż drugim w Rzymie”.
Rzutem na taśmę, korzystając z wyśrubowanych wyników 6 koleżanek i kolegów, posłem został przed czterema laty lider obecnej nowosądeckiej listy PiS, Piotr Naimski, znawca spraw energetycznych i tajnych służb, jedyny obok Antoniego Macierewicza żyjący członek-założyciel Komitetu Obrony Robotników z 1976 r.
Jak będzie za kilka dni? Kto zawędruje z Sądecczyzny na Wiejską, a kto do salonu odrzuconych? „Spadochroniarze” czy rdzenni sądeczanie? Chłop czy polityk-celebryta? „Pniok” czy „ptok”? Milioner spod Tatr, czy bezrobotna? Faworyci warszawskich prezesów czy lokalni outsiderzy? Czy dawna stolica województwa i obecna stolica subregionu będzie mieć „swojego” posła, czy też Królewski Gród będą reprezentować jedynie działacze – z całym szacunkiem dla tych małych miejscowości – ze Stróż, Małej Wsi k. Świniarska lub z Męciny? Czyje głosy zostaną zmarnowane pod progiem wyborczym? Kto przeżyje dramat wyprzedzony o włos przez kolegę z własnej drużyny? Każde głosowanie przynosi jakieś niespodzianki, a to porażki żelaznych liderów, to znów zaskakujące awanse kandydatów zepchniętych na listach na dalekie miejsca. Zobaczymy…
Jerzy Leśniak
Zobacz również:
Może Cię zaciekawić
Iga Świątek triumfatorką Wimbledonu po wygranej w finale z Amerykanką Anisimovą
To jednocześnie szósty wielkoszlemowy triumf 24-letniej Polki, która wcześniej cztery razy była najlepsza w paryskim French Open (2020, 2022-24),...
Czytaj więcejUSA: Trump zapowiada 30-procentowe cła na towary z UE i Meksyku od 1 sierpnia
Trump zamieścił na Truth Social kopie listów w sprawie nowych taryf celnych. Wkrótce potem przedstawiciel UE powiedział agencji Reutera, że og�...
Czytaj więcejPolicja szuka napastnika, który zranił 17-latka w centrum miasta
poWedług ustaleń policji, w piątek ok. godz. 22 na ul. Katedralnej w centrum Tarnowa doszło sprzeczki pomiędzy kilkoma osobami zmierzającymi na ...
Czytaj więcej„Pasterz dobry, co ukochał lud”
O godzinie 11.00 w Parafii Św. Pustelników Andrzeja Świerada i Benedykta w Tropiu, wierni zgromadzili się na Eucharystii, aby modlić się o Chwa�...
Czytaj więcejSport
Michał Probierz zrezygnował z funkcji selekcjonera piłkarskiej reprezentacji Polski
"Doszedłem do wniosku, że w obecnej sytuacji najlepszą decyzją dla dobra drużyny narodowej będzie moja rezygnacja ze stanowiska selekcjonera" - ...
Czytaj więcejSukces Limanowskiej Grupy Rowerowej na L’Étape Poland by Tour de France 2025
Mateusz Dyrek na podium – drugie miejsce w klasyfikacji generalnej Największy sukces podczas tegorocznej edycji odniósł Mateusz Dyrek, któ...
Czytaj więcejKlaudia Zwolińska z brązowym medalem Mistrzostw Świata!
Pochodząca z Kłodnego (gmina Limanowa) Klaudia Zwolińska zdobyła przed chwilą brązowy w Mistrzostwach Świata w kajakarstwie górskim (K1) ...
Czytaj więcejWiększość nie wypełnia zaleceń odnośnie aktywności fizycznej
Na jego podstawie można stwierdzić, że ćwiczą przede wszystkim ludzie młodzi, z przewagą mężczyzn, osoby pracujące, z miast powyżej 200 tys...
Czytaj więcejPozostałe
"Dobre czyny idą za nim przed Boży tron"
Podczas ceremonii odczytano listy kondolencyjne, m.in. z Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej, podpisany w imieniu papieża przez kardynała P...
Czytaj więcej"Czyste powietrze": od połowy lipca będzie można rozliczyć piece gazowe
Z końcem marca br., po czterech miesiącach przerwy, ruszyła nowa odsłona „Czystego Powietrza”. Jedną ze zmian jest to, że nie można już do...
Czytaj więcejZmarł biskup Władysław Bobowski
Biskup Władysław Bobowski urodził się 19 marca 1932 roku w Tropiu jako syn Władysława i Marcjanny z d. Nowak. Egzamin dojrzałości złożył w ...
Czytaj więcejReligia znów pełnoprawna? Stanowisko Episkopatu w sprawie wyroku
Zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny przepisy wprowadzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej przewidywały: redukcję lekcji religii do je...
Czytaj więcej- Iga Świątek triumfatorką Wimbledonu po wygranej w finale z Amerykanką Anisimovą
- USA: Trump zapowiada 30-procentowe cła na towary z UE i Meksyku od 1 sierpnia
- Policja szuka napastnika, który zranił 17-latka w centrum miasta
- „Pasterz dobry, co ukochał lud”
- Senator Wadim Tyszkiewicz: wraz z samorządowcami tworzymy partię, jej rejestracja najpóźniej 28 lipca
Komentarze (0)