Nowa fala sądeckiej profesury
Sądecczyzna od wieków była bogata ludźmi utalentowanymi i kreatywnymi, którzy szturmowali renomowane uniwersytety i akademie, pnąc się na szczyty karier naukowych i dydaktycznych.
Kilkanaście lat temu przymierzając się do opracowania „Pocztu sądeckich profesorów” doliczyłem się blisko stu osób, które – związane z Nowym Sączem i Sądecczyzną rodowodem lub miejscem edukacji i pracy zawodowej – legitymowały się w XX wieku tytułami profesorskimi. Także w ostatniej dekadzie do szerokiego grona powszechnie znanych luminarzy nauki, do plejady dziś już emerytowanych rektorów i profesorów najpoważniejszych w kraju wyższych uczelni z dawnych lat, dołączają nowe pokolenia, pełniące eksponowane stanowiska w nowej rzeczywistości III RP, także za granicą, posiadające uznany dorobek zawodowy. Oto kilka przykładów:
► Z Podrzecza (gmina Podegrodzie) pochodzi prof. Marek Ruchała. Po maturze w II LO im. M. Konopnickiej w Nowym Sączu w 1988 r. ukończył z wyróżnieniem studia na Akademii Medycznej (obecnie Uniwersytecie Medycznym) im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Związał się z tą uczelnią na stałe, zaliczając kolejne szczeble kariery naukowej, od doktoratu i habilitacji, po tytuł profesora zwyczajnego (2012), staże naukowe w USA i Niemczech. Kieruje Katedrą i Kliniką Endokrynologii, Przemiany Materii i Chorób Wewnętrznych. Dziś prof. Marek Ruchała należy do czołowych specjalistów z zakresu endokrynologii i medycyny nuklearnej w Polsce, opracował ok. 460 publikacji naukowych, pełni funkcję wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego.
► Młodszy o rok kolega z „Drugiej Budy”, Jerzy Krzysztof Pamin, od 2006 r. jest profesorem i dyrektorem Instytutu Technologii Informatycznych w Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. W pewnym sensie poszedł w ślady rodziców (Danuty i Jerzego Jana), znanych w przeszłości architektów sadeckich, uczestniczących w projektowaniu i wznoszeniu licznych budynków mieszkalnych, sanatoriów, szkół, sklepów i innych obiektów użyteczności publicznej na Sądecczyźnie. Jerzy Krzysztof w latach 90. doktoryzował się z zakresu metod obliczeniowych w mechanice na Delft University of Technology w Holandii, do niedawna kierował Polskim Towarzystwem Metod Komputerowych w Mechanice.
► W nieco podobnej specjalności (mechaniki stosowanej) pracuje na Politechnice Krakowskiej prof. Marek Stanuszek. Ceniony dydaktyk i naukowiec, członek towarzystw naukowych polskich i zagranicznych, organizator i kierownik nowych komórek na Wydziale Inżynierii Lądowej – Pracowni Metod Komputerowych w Mechanice, Ośrodka Elektronicznej Techniki Obliczeniowej, Pracowni Inżynierii Oprogramowania, Instytutu Modelowania Komputerowego, wreszcie prodziekan i od 2008 r. dziekan Wydział Fizyki, Matematyki i Informatyki (wybrany na kolejną kadencję, do 2016 r.). Jego badania mają ważne zastosowanie w konstrukcjach inżynierskich (balony, namioty, przekrycia powierzchniowe), życiu codziennym (przepony, sieci, ubrania), a także w modelach elementów ludzkiego organizmu (skóra, płuca, żyły itp.). Profesor ma stomatologiczną rodzinę: żona Halina (paradontolog) prowadzi przychodnię przy ul. Gwardyjskiej w Nowym Sączu; dzieci Katarzyna i Maciej, a także synowa Justyna również są dentystami. Jak za szkolnych sądeckich lat, Marek Stanuszek biega i zjeżdża na nartach, nie stroni od pływania i gry w ping-ponga.
► Od początku lat 90. na Uniwersytecie Witwatersrand w Johannesburgu pracuje Wojciech Przybyłowicz, starosądeczanin, absolwent LO im. Marii Curie-Skłodowskiej w Starym Sączu i potem AGH. Następnie stypendysta Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej na Uniwersytecie McMaster w Hamilton (Kanada). Jest znanym geofizykiem i alpinistą, zdobył Mont Blanc, Kilimandżaro w Tanzanii i Mount Kenia, Fudżijamę, Pico de Orizaba i Iztaccihuatl w Meksyku, Kinabalu na Borneo. Działa w środowisku polonijnym w Kapsztadzie. Ojciec profesora Przybyłowicza – Stanisław był długoletnim prezesem Towarzystwa Miłośników Starego Sącza i dyrektorem Sądeckich Zakładów Przemysłu Owocowo-Warzywnego, w okresie świetności tego nieistniejącego już przedsiębiorstwa.
► Nietypową, z pewnością ciekawą, drogą doszedł do stanowiska profesora Akademii Ignatianum w Krakowie Tomasz Homa. Rodem z Muszyny, po maturze w Technikum Elektrycznym im. gen. J. Kustronia w Nowym Sączu, z dyplomem technika elektryka (specjalność: maszyny i aparaty elektryczne) wstąpił do zakonu jezuitów. Przeszedł potem liczne studia filozoficzno-teologiczne m.in. w Neapolu i na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie odbył studia doktoranckie, następnie habilitował się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. 12 marca 2015 r. mianowano go profesorem nadzwyczajnym Ignatianum, gdzie jest dziekanem Wydziału Filozoficznego. Ceniony w świecie nauki filozof polityki i etyki, znawca myśli Sørena Kierkegaarda i innych europejskich filozofów, w wolnych chwilach udzielający się aktywnie w chrześcijańskich organizacji pozarządowych m.in. Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży.
► Na polu pedagogiki społecznej działa profesor psychologii Wszechnicy Świętokrzyskiej, Irena Pospiszyl z domu Kłębczyk, z Kamionki Wielkiej, absolwentka Technikum Gastronomicznego w Nowym Sączu. Po studiach była m.in. pedagogiem w sanatorium neuropsychiatrycznym w Józefowie, doktoryzowała się i habilitowała na Uniwersytecie Warszawskim. Jest ekspertką i autorką publikacji z zakresu patologii społecznych, m.in. o przemocy w rodzinie, o języku nienawiści w życiu publicznym.
► Od roku profesorska toga zdobi Mariolę Cieniawę-Puchałę, znaną pianistkę i pedagoga Akademii Muzycznej w Krakowie. Mariola, córka byłego dyrektora szpitala w Gorlicach i lekarza wojewódzkiego w Nowym Sączu, jest absolwentką Państwowej Szkoły Muzycznej im. F. Chopina w Nowym Sączu. Uczestniczyła w XI Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim. Mieszka na przemian pod Wawelem i w Krynicy-Zdroju, gdzie zainicjowała i przez wiele lat organizowała pianistyczne kursy mistrzowskie wspólnie z Amerykaninem Kevinem Kennerem, zwycięzcą Konkursu Chopinowskiego w 1990 r. Teraz urządza pod Górą Parkową festiwale i ogólnopolskie warsztaty muzyczne.
► Najmłodszą z powyższego grona jest dr hab. Anita Szczepanek, córka znanych nauczycieli w Nowym Sączu (Janiny – biologa z I LO i Antoniego – historyka z II LO), maturzystka w „Pierwszej Budzie” z 1989 r., archeolog i antropolog, obecnie adiunkt w katedrze Anatomii Collegium Medicum UJ. Przez kilkanaście miesięcy była powołana przez krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej do przeprowadzenia analizy antropologicznej szczątków z mogił zbiorowych i miejsc straceń z okresu II wojny światowej i okresu stalinowskiego. Autorka ponad stu publikacji naukowych z zakresu antropologii oraz archeologii pradziejowej i historycznej. Współpracuje z uniwersytetami w Sztokholmie i Kolonii. W lipcu bieżącego roku była zaangażowana w prace ekshumacyjne żołnierzy Armii Czerwonej pochowanych w mogile pod zdemontowanym pomnikiem przy Al. Wolności i następnie przeniesionych do kwatery wojennej na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu. Naukowy plon tego niezwykłego zadania ukaże się w najbliższym „Roczniku Sądeckim”. Nominacja profesorska dla pani Anity pewnie już jest w opracowaniu w kancelarii belwederskiej w stolicy.
Fot. arch. Autora.
Może Cię zaciekawić
Zakopianka (tunel pod Luboniem Małym) będzie zamknięta. Wyznaczono objazd
Zamknięcie zakopianki spowodowane jest corocznymi ćwiczeniami służb ratowniczych w tunelu.- W związku z tym przejazd tunelem i odc...
Czytaj więcejMaturzyści pisali o nadziei w trudnych czasach lub o wpływie błędnej oceny na życie
Centralna Komisja Egzaminacyjna w poniedziałek po południu opublikowała na swojej stronie internetowej arkusze egzaminacyjne rozwiązywane przez ma...
Czytaj więcejTematy matury 2025: źródła nadziei w życiu i wpływ błędnej oceny na życie
Tematy te podali PAP po wyjściu z egzaminu maturzyści z IX Liceum Ogólnokształcącego im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie. Jak mówili, zadani...
Czytaj więcejOstateczne prace nad programem dopłat do elektrycznych rowerów
25 lutego zakończyły się konsultacje społeczne zapowiadanego programu dopłat do rowerów elektrycznych "Mój Rower Elektryczny". Ministerstwo kli...
Czytaj więcejSport
Klaudia Zwolińska z brązowym medalem Mistrzostw Świata!
Pochodząca z Kłodnego (gmina Limanowa) Klaudia Zwolińska zdobyła przed chwilą brązowy w Mistrzostwach Świata w kajakarstwie górskim (K1) ...
Czytaj więcejWiększość nie wypełnia zaleceń odnośnie aktywności fizycznej
Na jego podstawie można stwierdzić, że ćwiczą przede wszystkim ludzie młodzi, z przewagą mężczyzn, osoby pracujące, z miast powyżej 200 tys...
Czytaj więcejHokej na lodzie w Tymbarku: wskrzeszają piękną sportową tradycję
Spotkanie trwało II tercje, a na koniec zawodnicy zaserwowali widzom dodatkowe rzuty karne Spotkanie komentował Marian Jaroszyński, który na...
Czytaj więcejDwunasty zawodnik – wspólny apel wojewody małopolskiego i klubów piłkarskich
Wspólny apel podpisali: wojewoda małopolski Łukasz Kmita, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej prof. Andrzej Matyja oraz wiceprezes Wisły Kraków SA M...
Czytaj więcejPozostałe
Zmarł śp. ks. Józef Korczyński
Ks. Józef Korczyński urodził się 20 listopada 1942 roku w Kolbuszowej Górnej, jako syn Jana i Wiktorii z domu Fryc. Egzamin dojrzałości złoży...
Czytaj więcejDziś wieczorem w szpitalu zmarł o. Jacek Janas OFM
O. Jacek Janas OFM, pochodzący z Męciny koło Limanowej, zmarł w wieku 66 lat. W zakonie franciszkanów przeżył 42 lata, z czego 36 lat w kapła�...
Czytaj więcej20 lat temu zmarł Jan Paweł II. Odchodził na oczach świata
1 lutego 2005 roku papież został przewieziony do Polikliniki Gemelli z zapaleniem krtani i tchawicy w następstwie infekcji grypowej, jak wyjaśnił...
Czytaj więcejZmarł Jerzy Budacz – współzałożyciel AMK Limanowa
Urząd Miasta Limanowa poinformował dziś o śmierci Jerzego Budacza, nauczyciela, mechanika i wieloletniego egzaminatora ruchu drogowego. Jerzy Buda...
Czytaj więcej- Zakopianka (tunel pod Luboniem Małym) będzie zamknięta. Wyznaczono objazd
- Maturzyści pisali o nadziei w trudnych czasach lub o wpływie błędnej oceny na życie
- Tematy matury 2025: źródła nadziei w życiu i wpływ błędnej oceny na życie
- Ostateczne prace nad programem dopłat do elektrycznych rowerów
- Ostatni dzień na zgłaszanie zamiaru głosowania korespondencyjnego
Komentarze (0)