Maturzyści pisali o nadziei w trudnych czasach lub o wpływie błędnej oceny na życie

"Źródło nadziei w czasach trudnych dla człowieka" i "Jak błędna ocena sytuacji wpływa na życie człowieka?" - tak brzmiały tematy rozprawki, którą musieli napisać maturzyści przystępujący w poniedziałek do egzaminu z języka polskiego na poziomie podstawowym.

Centralna Komisja Egzaminacyjna w poniedziałek po południu opublikowała na swojej stronie internetowej arkusze egzaminacyjne rozwiązywane przez maturzystów na egzaminie pisemnym z języka polskiego - obowiązkowym dla wszystkich abiturientów.

Egzamin pisemny z polskiego na poziomie podstawowym składa się z trzech części. Maturzyści musieli rozwiązać dwa testy ("Język polski w użyciu" i "Test historycznoliteracki") oraz napisać tekst własny - rozprawkę na wybrany temat spośród dwóch podanych.

Oba testy zawierały łącznie 14 zadań. Zadania odnosiły się do zacytowanych w arkuszu fragmentów tekstów. W pierwszym z testów z były to fragmenty tekstów: "Błękitna kropka" amerykańskiego astronoma Carla Sagana i „Ziemia 2.0 – poszukiwania nadal trwają" dziennikarki Marty Trepczyńskiej. Maturzyści mieli do rozwiązania pięć zadań. W jednym z nich musieli odwołując się do obu tekstów rozstrzygnąć, czy jest w nich mowa o takiej samej przyczynie zainteresowania kosmosem. Musieli też m.in. na podstawie obu tekstów napisać notatkę syntetyzującą na temat: "Odkrywanie kosmosu jako potrzeba człowieka".

Konkurs wiedzy o AIDS rozstrzygnięty Odeszli w ostatnich dniach…

W drugim teście do rozwiązania było dziewięć zdań. Odnosiły się one do zacytowanych fragmentów tekstów, m.in. "Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią", wiersza Jana Andrzeja Morsztyna "Wiosna", "Pieśni 14." Jana Kochanowskiego, "Dziadów cz. III" Adama Mickiewicza, wiersza "Stabat Mater" Józefa Wittlina, wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego "Ten czas", "Tanga" Sławomira Mrożka i "Starego Prometeusza” Zbigniewa Herberta.

Maturzyści mieli za zadanie m.in. wyjaśnić, czym się różni postawa życiowa zalecana w przytoczonym fragmencie "Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" od postawy życiowej zalecanej w przytoczonym fragmencie wiersza "Wiosna", podać argumenty, którymi podmiot liryczny w przytoczonym fragmencie "Pieśni 14" Kochanowskiego przekonuje rządzących, że ich obowiązkiem jest zawsze mieć na względzie dobro społeczeństwa oraz rozstrzygnąć czy obraz matki w przytoczonym fragmencie "Dziadów cz. III" jest podobny do obrazu matki we fragmencie wiersza "Stabat Mater".

W kontekście przytoczonego fragmentu wiersza "Ten czas" trzeba było wyjaśnić sens sformułowania "przejdziem w mit". W innych zadaniach trzeba było wyjaśnić, na czym polega groteskowy charakter sytuacji przedstawionej w przytoczonym fragmencie "Tanga", a także napisać czy postawa starego Prometeusza przedstawiona w utworze Herberta jest zgodna z mitologicznym pierwowzorem.

Maturzyści musieli też wykazać się znajomością "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego i wyjaśnić czego symbolem jest w tym dramacie Rycerz oraz znajomością powieści "Rok 1984" George’a Orwella. W arkuszu zamieszczono reprodukcję okładce książki, w której za pomocą różnych elementów graficznych przedstawiono interpretację powieści Orwella. Trzeba było wybrać dwa elementy graficzne i wyjaśnij ich sens w kontekście problematyki powieści. 

Z kolei pisząc rozprawkę maturzyści musieli odwołać się do utworów literackich i wybranych kontekstów (np. historycznoliterackiego, literackiego, biograficznego, kulturowego, religijnego, mitologicznego, biblijnego, historycznego, filozoficznego, egzystencjalnego, politycznego, społecznego). Jednym z utworów musiała być lektura obowiązkowa. W arkuszu przypomniano listę lektur. Jeden z tematów do wyboru brzmiał: "Źródło nadziei w czasach trudnych dla człowieka", a drugi: "Jak błędna ocena sytuacji wpływa na życie człowieka?". Rozprawka miała liczyć co najmniej 300 wyrazów.

Za rozwiązanie testów maturzyści piszący mogą maksymalnie otrzymać 25 punktów, a za rozprawkę - maksymalnie 35 punktów. Na napisanie całego egzaminu z polskiego na poziomie podstawowym mieli 240 minut.

Aby zdać maturę, abiturient musi uzyskać minimum 30 proc. punktów z egzaminów obowiązkowych.

Maturzysta musi przystąpić do trzech obowiązkowych pisemnych egzaminów na poziomie podstawowym: z języka polskiego, z matematyki i z języka obcego oraz dwóch ustnych: z języka polskiego i języka obcego. Abiturienci ze szkół lub klas z językiem nauczania mniejszości narodowych obowiązkowy mają jeszcze egzamin pisemny z języka ojczystego na poziomie podstawowym i ustny z języka ojczystego.

Maturzyści muszą też przystąpić obowiązkowo do jednego pisemnego egzaminu na poziomie rozszerzonym (w przypadku języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym), czyli do egzaminu z tzw. przedmiotu do wyboru. Chętni mogą przystąpić maksymalnie jeszcze do pięciu egzaminów na poziomie rozszerzonym.

Absolwenci technikum i absolwenci branżowej szkoły II stopnia nie mają obowiązku przystąpienia do egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, jeżeli spełnili wszystkie warunki niezbędne do uzyskania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe albo dyplomu zawodowego w zawodzie nauczanym na poziomie technika.

W przypadku przedmiotu na poziomie rozszerzonym nie ma progu zaliczeniowego, wynik z egzaminu służy tylko do rekrutacji na studia.

Tegoroczni absolwenci są pierwszym rocznikiem maturzystów, który zdaje egzaminy ponownie na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej, a nie na podstawie wymagań egzaminacyjnych, które wprowadzono w związku z pandemią COVID-19. Obecnie obowiązująca podstawa to tzw. odchudzona podstawa, w której treści nauczania uszczuplono o 20 proc. (PAP)