Dziś środa, 30 lipca. Kartka z kalendarza oraz w kraju i na świecie

Dziś jest środa, dwieście jedenasty dzień roku. Wschód słońca o godz. 4.51, zachód o godz. 20.32. Imieniny obchodzą: Julita, Leopold i Piotr.

406 lat temu (1619 r.) w Jamestown w Wirginii wybuchł strajk polskich rzemieślników domagających się prawa głosu w wyborach do Zgromadzenia Ogólnego Wirginii. Gubernator spełnił żądania Polaków.

369 lat temu (1656 r.) wojska szwedzkie pokonały armię Jana Kazimierza w trzydniowej bitwie pod Warszawą. Armia polska wycofała się za Wisłę.

132 lata temu (1893 r.) powstała Socjaldemokracja Królestwa Polskiego, partia założona przez działaczy robotniczych z Różą Luksemburg na czele, którzy wystąpili z PPS; celem SDKP było obalenie caratu i wywołanie międzynarodowej rewolucji robotniczej.

Krzysztof Madziar jako pierwszy Polak na podium Mikołaj w szpitalu. Przedsiębiorcy z odwiedzinami u najmłodszych

111 lat temu (1914 r.) Rosja wypowiedziała wojnę Austro-Węgrom (I wojna światowa).

88 lat temu (1937 r.) szef NKWD Nikołaj Jeżow wydał Rozkaz nr 00447 (na podstawie decyzji Komitetu Centralnego WKP(b) z 2 lipca 1937 r.), w którym zarządzał masową likwidację „elementów antysowieckich”. Na jego mocy od sierpnia 1937 do września 1938 r. wydano zaocznie ponad 700 tys. wyroków śmierci, w tym ok. 111 tys. na Polaków.

84 lata temu (1941 r.) w Londynie premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski podpisał z ambasadorem ZSRS Iwanem Majskim polsko-sowiecki układ o wznowieniu stosunków dyplomatycznych, współpracy na rzecz pokonania Niemiec oraz powstania polskiej armii w ZSRS; dodatkowy protokół przewidywał zwolnienie z sowieckich więzień i łagrów obywateli polskich.

57 lat temu (1968 r.) w Lubaczowie urodził się Robert Korzeniowski, lekkoatleta, czterokrotny złoty medalista olimpijski (1996, 2000 - dwukrotnie, 2004), trzykrotny mistrz świata (1997, 2001, 2003) i dwukrotny mistrz Europy (1998, 2002) w chodzie sportowym.

51 lat temu (1974 r.) w Tarnowie urodził się Jacek Dukaj, pisarz science fiction i fantasy, autor powieści „Inne pieśni”, „Perfekcyjna niedoskonałość”, „Lód”, sześciokrotnie uhonorowany Nagrodą im. Janusza A. Zajdla.

49 lat temu (1976 r.) podczas Igrzysk Olimpijskich w Montrealu polscy siatkarze zdobyli złoty medal, pokonując w finale zespół ZSRS.

32 lata temu (1993 r.) w Londynie zmarł Edward Raczyński, polityk, dyplomata, prezydent RP na uchodźstwie w latach 1979-86, stały delegat RP przy Lidze Narodów, w latach 1935-45 ambasador RP w Wielkiej Brytanii. Urodził się 19 grudnia 1891 r.

31 lat temu (1994 r.) w Chorzowie zmarł Ryszard Riedel, wokalista bluesowy zespołu Dżem, autor tekstów piosenek „Sen o Victorii”, „Czerwony jak cegła”, „List do M”, „Skazany na bluesa”. Urodził się 7 września 1956.

22 lata temu (2003 r.) w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym w Hiszpanii zmarła Ewa Krzyżewska (inną podawaną datą jej śmierci jest 27 lipca); aktorka znana z filmów „Popiół i diament”, „Faraon”, „Zazdrość i medycyna”. Urodziła się 7 lutego 1939 r.

POLSKA

Premier Donald Tusk odwiedzi dziś Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych (ITWL) w Warszawie. Najpierw szef rządu weźmie udział w odprawie z kierownictwem instytutów wojskowych, następnie spotka się z mediami.

„Zaprezentowane zostaną aktualne rozwiązania technologiczne o znaczeniu dla bezpieczeństwa Polski i modernizacji armii, w tym systemy bezzałogowe oraz sprzęt wojskowy” - przekazało Centrum Informacyjne Rządu w komunikacie informującym o wizycie.

Jak przypomniano, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych to kluczowy ośrodek badawczo-rozwojowy MON, który jest odpowiedzialny za wdrażanie nowoczesnych technologii w polskich Siłach Zbrojnych; ITWL rozwija i testuje m.in. nowoczesne drony, technologie kompozytowe, systemy ochrony i wsparcia działań wojskowych.

Senat rozpocznie dziś dwudniowe posiedzenie; izba zajmie kilkoma ustawami o charakterze deregulacyjnym. Chodzi m.in. o zmiany w Kodeksie karnym skarbowym, Kodeksie postępowania karnego oraz Kodeksie postępowania cywilnego.

Senatorowie będą też pracować nad nowelą ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym, która przyznaje nabywcy lokalu możliwość zgłaszania deweloperowi wad w ramach rękojmi również wtedy, jeśli między stronami zawarta została umowa deweloperska.

Izba zajmie się nowelą, która ma zwiększyć ochronę obywateli przed wykorzystaniem ich danych osobowych do nielegalnego zawierania umów obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Senatorowie rozpatrzą też nowele: ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzającą Krajowy System e-Faktur. Zgodnie z nowymi przepisami od 1 lutego 2026 r. firmy o sprzedaży przekraczającej 200 mln zł będą musiały wystawiać faktury za pośrednictwem KSeF. Mniejsze firmy ten obowiązek obejmie od 1 kwietnia 2026 r.

Senat zajmie się też nowelizacją prawa konsularnego, która umożliwia polskim obywatelom skorzystanie z pomocy innych placówek dyplomatycznych UE w przypadku np. zgubienia, zniszczenia czy kradzieży dokumentów tożsamości.

Prezydent Andrzej Duda i prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski wezmą dzisiaj udział w spotkaniu z powstańcami w Parku Wolności przy stołecznym Muzeum Powstania Warszawskiego. Podczas uroczystości, która jest częścią obchodów 81. rocznicy Powstania Warszawskiego, będzie miało miejsce nadanie orderów i odznaczeń państwowych przez prezydenta RP. Zaplanowano również wystąpienie głowy państwa.

Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17, było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Do walki w stolicy przystąpiło 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. osób. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy - ok. 500 tys. osób - wypędzono z miasta, które po Powstaniu Niemcy zaczęli systematycznie burzyć.

Dzisiaj zaplanowano pierwsze posiedzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z nową przewodniczącą. Po tym jak w ubiegły piątek Sejm opowiedział się za pociągnięciem szefa KRRiT Macieja Świrskiego do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu, został on w poniedziałek przez członków Rady odwołany z funkcji. Na przewodniczącą została wybrana pełniąca dotąd funkcję zastępczyni Świrskiego Agnieszka Glapiak.

Dziś rano warszawski sąd apelacyjny ma ogłosić wyrok ws. pozwu grupowego blisko 200 klientów Amber Gold. Łącznie z odsetkami w tej precedensowej sprawie chodzi o co najmniej 25 mln zł. 

Proces cywilny zainicjowany pozwem grupowym toczy się już od 2017 roku. W I instancji sprawa była rozpatrywana przez Sąd Okręgowy w Warszawie, który ostatecznie uwzględnił na początku lipca 2022 r. roszczenia 206 podmiotów - od tego czasu zmarło 11 członków grupy. Odwołanie od rozstrzygnięcia zgłosiła zaś reprezentująca Skarb Państwa Prokuratoria Generalna, która chce jego uchylenia.

Amber Gold była firmą, która miała inwestować w złoto i inne kruszce. Działała od 2009 r., a klientów kusiła wysokim oprocentowaniem inwestycji - od 6 proc. do nawet 16,5 proc. w skali roku - które znacznie przewyższało oprocentowanie lokat bankowych. 13 sierpnia 2012 r. firma ogłosiła likwidację, a tysiącom klientów nie wypłaciła powierzonych jej pieniędzy ani odsetek od nich.